Περιγραφή:
Η Μονή Μεταμορφώσως Καμμένων Βούρλων, γνωστή και ως Μονή Αγιάς βρίσκεται στην κατάφυτη ανατολική πλαγιά του όρους Καλλίδρομον, πάνω από τον οικισμό των Καμμένων Βούρλων. Τα ερειπωμένα της κελλιά έχουν πλήρως ανακαινιστεί. Το καθολικό είναι τρίκλιτη καμαροσκεπής βασιλική με νάρθηκα και τρεις ημιεξαγωνικές κόγχες στην ανατολική πλευρά. Από τις διαφορές στην τοιχοποιία του ναού προκύπτει ότι αυτός γνώρισε συχνές επισκευές και τροποποιήσεις.
Η τοιχοδομία της αρχικής φάσης ακολουθεί το πλινθοπερίκλειστο σύστημα με μεγάλους σταυρούς σε κανονικές αποστάσεις και ανάγεται πιθανότατα στον 11ο - 12ο αι. Το μεγάλο λίθινο σταυροθόλιο με τις νευρώσεις που καλύπτει τον κεντρικό χώρο του νάρθηκα ανήκει προφανώς σε μια οψιμότερη επισκευή. Εκτεταμένες επισκευές δέχθηκε το καθολικό κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Οι τοιχογραφίες του νάρθηκα χρονολογούνται στα 1725, ενώ του κυρίως ναού και του ιερού στα 1747. Στο προαύλειο υπάρχουν θραύσματα μαρμάρινων αρχιτεκτονικών μελών, τα περισσότερα από τα οποία ανήκουν στη βυζαντινή περίοδο και πρέπει να συνδέονται με την αρχική φάση του κτίσματος.
Η αναστήλωση του καθολικού έχει προταθεί για ένταξη στο Γ' Κ.Π.Σ. βάσει σχετικής μελέτης.
Συγγραφέας: Βασιλική Συθιακάκη, αρχαιολόγος
Υπηρεσιακή Μονάδα:
24η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων
Καμμένα Βούρλα, Ανατολική πλαγιά Καλλιδρόμου (Νομός Φθιώτιδος)
-->