ΝΕΟΧΩΡΙ ΔΟΜΟΚΟΥ

Το Νεοχώρι βρίσκεται χτισμένο στην ανατολική πλευρά της Όθρης, κοντά στη Φιλιαδώνα και τη Μελιταία Δομοκού, την  Ανάβρα Μαγνησίας και το Λιμογάρδι Φθιώτιδας. Ανηφορίζοντας το όρος Όθρυς, 42 χλμ. από τη Λαμία και 35 από το Δομοκό φτάνεις στο Νεοχώρι Δομοκού ένα χωριό με πλούσια ιστορία και περήφανους κατοίκους. Ανθρώπους του μόχθου και του μεροκάματου που άντεξαν τις κακουχίες, τις δυσκολίες, τη νομαδική ζωή και εγκαταστάθηκαν οριστικά στον τόπο που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν.

Είναι χτισμένο αμφιθεατρικά δίπλα σ’ ένα ζηλευτό καταπράσινο δάσος, με μισογκρεμισμένα τα περισσότερα σπίτια από το πέρασμα του χρόνου και την εγκατάλειψη, ειδικά μετά το 1965 όπου η μετανάστευση στις μεγαλουπόλεις και στο εξωτερικό ήταν στο φόρτε της.

Το Νεοχώρι χτίστηκε πάνω στον παλαιό οικισμό Οθρό περί το 1750, ως νέος οικισμός (Νέο-χώριο) και προήλθε από τη συνένωση των παλαιοτέρων οικισμών Ορθού, Καλαμακίου, Μαύρης και Αγίας Παρασκευής. («Γενεαλογική έρευνα» των Αργύρη Καραπέτσα - Βάιου Σταύρου, στην «ΙΣΤΟΡΙΑ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΔΟΜΟΚΟΥ»).

Από την ίδια γενεαλογική έρευνα για την καταγωγή των κατοίκων του Νεοχωρίου, συμπεραίνουμε ότι όπως στους περισσότερους οικισμούς της περιοχής έτσι και σ’ αυτόν οι περισσότεροι κάτοικοι ήρθαν από μακρινές περιοχές (π.χ. Τσαδήμας από Κάτω Ιταλία, Αυγέρης και Ράρρας από την Ήπειρο, Ράμμος από την Ημαθία) ή από πιο κοντινές (Φράγκος και Σχοινάς  από Πλάτανο Αλμυρού, Στάικος και Τζινάβας από το Γαρδίκι Φθιώτιδας, Ζαχαρής από Κόζιακα Τρικάλων, Καραπέτσας από το Λογγίτσι Στυλίδας, Ζγατζούρης από παλαιοχώρι Λαμίας)  αλλά και από τις όμορες ή πλησιέστερες κοινότητες (Χριστοδούλου από τη Φιλιαδώνα, Σκαρμούτσος και Παπαδήμας από Μακρολίβαδο, Τσίρκας από Δίβρη Λαμίας).

 Ανήκε από το 1883 έως το 1912 στο Δήμο Μελιταίας και έκτοτε αποτέλεσε ίδια κοινότητα χωρίς άλλη μεταβολή έως το 1998 και την Διοικητική μεταρρύθμιση του «Νόμου Καποδίστρια», οπότε και εντάχθηκε ως Δημοτικό Διαμέρισμα στο Δήμο Δομοκού.

Τραγική στιγμή για την ιστορία και το μέλλον του ήταν το κάψιμο του χωριού από τους ιταλούς κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, που ανάγκασε τους κατοίκους να ξεκινήσουν μια νέα ζωή στη Λαμία μέσα στην φτώχεια και στην ανέχεια.

Το Νεοχώρι κατάφερε όμως τον 21^ο αιώνα να αναγεννηθεί από τις στάχτες του. Οι ξενιτημενοι γύρισαν στο χωριό ενώ και πολλοί Λαμιώτες που έλκουν την καταγωγή τους από το «ακριτικό» Νεοχώρι άρχισαν σιγά-σιγά να αναπαλαιώνουν τα πατρικά τους και να χτίζουν καινούργια σπίτια.

Σήμερα το Νεοχώρι είναι ένα από τα 36 δημοτικά διαμερίσματα της πρώην επαρχίας Δομοκού και η μεγάλη του περιούσια είναι το συνιδιόκτητο δάσος της Σαναΐλας έκτασης 26.400 στρεμμάτων που κληροδότησε στους κατοίκους ο τούρκος φεουδάρχης μετά την φυγή των Οθωμανών από την ελληνική γη. Σήμα κατατεθέν του Νεοχωρίου Δομοκού είναι ο ιερός ναός των αγίων Αναργύρων που δεσπόζει στην ομώνυμη πλατεία. Αγέρωχος και ολόλαμπρος όπως όταν ανεγέρθη το 1800, φύλακας πιστός και παρηγορητής των ψυχών.

Επίσης έχει δύο ξωκκλήσια, τον Αϊ-Λιά και την Παναγιά, στην οποία γίνεται κάθε χρόνο πανηγύρι στις 15 Αυγούστου. Στην πλατεία του χωριού λειτουργεί και το μοναδικό καφενείο. Το δημοτικό σχολείο του χωριού σταμάτησε να λειτουργεί από το 1986.

Το αρχείο του σχολείου αρχίζει από το 1934-35, αλλά δεν είναι πλήρες. Δεν έχει δηλαδή όλα τα βιβλία, παρά μετά το 1950-51. Από το μαθητολόγιο που υπάρχει έχουμε τα στοιχεία που αφορούν την περίοδο έως το 1942. Δεν δείχνουν όμως τη φοίτηση και την προαγωγή παρά για το σχολικό έτος 1936-37 όπου ο δάσκαλος σημείωσε: Εγγραφέντες 84, εξετασθέντες 64, απορριφθέντες 20. Στοιχεία για τα δύο τελευταία χρόνια της κατοχής και την περίοδο του εμφυλίου δεν υπάρχουν, γιατί δεν λειτούργησε. Το 1943 είχε καεί το χωριό και αργότερα (στον εμφύλιο) όλοι πήγαν στη Λαμία για ν' αποφύγουν τις καταστρεπτικές συνέπειες του πολέμου. Τα χρόνια που οι κάτοικοι παρέμεναν στο Νεοχώρι, ο παπα-Αναστάσης συγκέντρωνε τα παιδιά στην εκκλησία κάποιες φορές. Μεγάλος είναι ο αριθμός των παιδιών που φοίτησαν το 1950-51. Το πράγμα θεωρείται φυσικό μετά από τόσα χρόνια ελλιπούς εκπαίδευσης. Απ' αυτούς εξετάστηκαν 137 και προβιβάστηκαν 126.

Κάθετη πτώση παρουσιάζεται τη δεκαετία 1971-1981 ώσπου έκλεισε το 1985-86. Το σχολείο λειτούργησε ως 2/θέσιο τουλάχιστον από το 1956-57, ως 3/θέσιο το 1967-68 και πάντα ως μικτό. Δάσκαλοι που φαίνεται από το αρχείο ή θυμούνται οι κάτοικοι πως υπηρέτησαν, είναι γενικά κατά χρονολογική σειρά οι εξής: Ι. Νούλας, Ηλ. Καρφής, Δ. Περίσσιος, Σπ. Παπαδημητρίου, Αναγνωστόπουλος, Ν. Αβαριτσιώτης, Τρ. Χατζόπουλος, Π. Σμοκοβίτης, Αντ. Οικονόμου, Αθ. Λουκόπουλος, Μ. Γερονικολού, Δ. Τζιάλλας, Ελ. Σκαρμούτσου, Ε. Βότση, Γρ. Πολύζος, Κ. Αναγνωστόπουλος, Γρ. Ρίζος, Χρ. Σάμπαλης, Παπαευσταθίου, Πετεινός, Χρ. Αρβανίτης, Ανδρίτσου, Αθ. Χριστοδούλου, Δασκαλοπούλου, Ν. Λιάκος, Αθ. Πάνου, Θωμάς Μπασιακούρας, Χρ. Σκάρλας, Δ. Σγάγιας, Χρ. Σόρκος, Γ. Κοντέλλα, Χρ. Φωτόπουλος.

Από τους παραπάνω πολλά χρόνια φαίνεται πως υπηρέτησαν οι Δ. Τζιάλλας (1951-59) και Χρ. Αρβανίτης (1966-75).

Οι μαθητές στεγάζονταν σε κοινοτικό κτίριο και μετά το 1930, αλλά αυτό κρίθηκε ακατάλληλο και κατεδαφίστηκε. Με ενέργειες του βουλευτή Ευστ. Μαλαμίδα ξεκίνησε το νέο κτίριο που πρωτολειτούργησε το 1935 περίπου. Ως τότε πήγαιναν στην εκκλησία.

Στην κεντρική πλατειά του χωριού στις αρχές του Αυγούστου πραγματοποιείται η ετήσια χοροεσπερίδα του καλοκαιριού από τον δραστήριο πολιτιστικό σύλλογο των απανταχού Νεοχωριτών ενώ ανήμερα τον 15αυγουστο στήνεται πανηγύρι στην περιοχή της Παναγίας μέσα στα πλατάνια για την κοίμηση της Θεοτόκου. Το Νεοχώρι με τα πέτρινα σπίτια του, τις αυλές με τα λουλούδια, είναι μια όαση δροσιάς για τους καλοκαιρινούς επισκέπτες και μια κοντινή αλλά συνάμα γοητευτική απόδραση για τους απανταχού φυσιολάτρες και κυνηγούς.

Καρέλης Δημήτρης

Πηγές : «Γενεαλογική έρευνα» των Αργύρη Καραπέτσα - Βάιου Σταύρου, στην «ΙΣΤΟΡΙΑ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΔΟΜΟΚΟΥ, «Ιστορία της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης της τ. επαρχίας Δομοκού» του Ν. Φασατάκη, έκδοση Δήμου Δομοκού, 2002. και blog: neohoripress.blogspot.com.