Την ιστορία ενός ολόκληρου χωριού, τις χαρές του και την καθημερινότητα του κρύβει ένας φούρνος στις Άνω Ασίτες. Τον έκτισε πριν ένα αιώνα, μπορεί και λίγο παραπάνω, ο ΚωσταδυοΜιχάλης όταν έκανε το σπιτικό του, στο τελείωμα του χωριού.
Η ειδοποιός διαφορά σε σχέση με τους υπόλοιπους φούρνους… είναι η χωρητικότητά του, αφού χωρά 12 ταψιά! Δεν μπορούμε να ξέρουμε ακριβώς το γιατί, ωστόσο εκεί δεν μαζευόταν μόνο όλη η γειτονιά αλλά σχεδόν όλο το χωριό, για να ψηθούν τα φαγητά, τα ψωμιά και τα παξιμάδια.
Οι νοικοκυρές κατηφόριζαν με τα ταψιά στα χέρια και βοηθούσαν στην ιεροτελεστία του ανάμματος πριν ακόμα ξημερώσει. Κάθε οκτώ ημέρες άναβε ο φούρνος, χειμώνα καλοκαίρι για χρόνια και το ψήσιμο γινόταν πανηγύρι.
«Η γιαγιά μου είναι ποθαμένη 20 χρόνια τώρα, αλλά εγώ θυμούμαι ακόμα, ότι δεν χαλούσε χατίρι σε κανέναν, και ο φούρνος άναβε και πιο συχνά , ανάλογα με τις ανάγκες των συγχωριανών, πάντα για τις χαρές», θα πει στο MadeinCreta ο Μιχάλης Κοπιδάκης, εγγονός του ΚωσταδυοΜιχάλη, που φέρει το όνομά του, αλλά και το παρατσούκλι του, ακόμα και σήμερα.
Βλέπετε τα παρατσούκλια στα χωριά της Κρήτης, ή στις γωνιές της Ελλάδας, δεν είναι μόνο η συνέχιση της γενιάς της κάθε οικογένειας , αλλά και της ιστορίας που κουβαλά το κάθε σπίτι. Και οι ιστορίες αυτές από τις μαρτυρίες κρατιούνται ζωντανές.
Όλοι συνδράμανε για να ανάβει ο φούρνος, πότε με ξύλα πότε με πεσκέσια για να ευχαριστήσουν την καλή γειτόνισσα, που δεν έλεγε ποτέ όχι.
φουρνος άνω ασιτες παράδοση κρητης κοπιδάκης
Εκατό χρόνια μετά, μπορεί κανείς να δει στην δεξιά πλευρά του φούρνου, πάνω στη γωνία, τις μακριές βίτσες που είχε φτιάξει ο παππούς του Μιχάλη Κοπιδάκη για να μπορούν οι γυναίκες να τραβάνε έξω τα ταψιά. Πολλές φορές όμως αυτές δεν έφταναν .
«Καλά όταν έψηναν τα φαγητά και τα ψωμιά, τα παξιμάδια όμως ήταν ... το ζόρι», θα πει γελώντας νοσταλγικά ο Μιχάλης Κοπιδάκης, στο MadeinCreta.
Τα κοπέλια του χωριού, αγγάρευαν οι μανάδες φωνάζοντας σε όλο το χωριό και όταν ο φούρνος ξεπύρωνε, οι πιο αδύνατοι έμπαιναν μέσα για να βγάλουν τα παξιμάδια.
φουρνος άνω ασιτες παράδοση κρητης κοπιδάκης
«Είχα βαρεθεί να μουζώνομαι , και στο τέλος κρυβόμουν … μπελάς και αυτός», θα συνεχίσει .
Τώρα… τώρα ο φούρνος έχει μέσα ξερά χόρτα και ανάβει μόνο Μιχαήλ Αρχαγγέλου, για να ψηθούν τα κρέατα , και να κεραστούν οι καλεσμένοι , στη γιορτή του Μιχάλη.
-->