Η λύρα και το μαντολίνο έχουν τη δική τους ξεχωριστή σημασία για την Κρήτη από τα χρόνια των Ενετών. Για αυτό και πολλά σπίτια στο νησί ,ασχέτως αν κάποιος γνωρίζει να παίζει ή όχι, φιλοξενούν ένα όργανο για την… παρέα, διότι κάποιος θα υπάρχει που θα το επισκεφθεί και πάνω στο κέφι θα το ζητήσει για να αρχίσουν οι μαντινάδες.
Το να φτιαχτεί όμως ένα παραδοσιακό όργανο έχει το δικό του δρόμο. Και στο νησί, πολλοί είναι ακόμα οι οργανοποιοί που τα κατασκευάζουν αν και τα τελευταία τέσσερα χρόνια είναι είδος πολυτελείας.
Ένας από αυτούς είναι και ο κ. Γιώργος Τραβαγιάκης ο οποίος ψάχνει ακόμα τα χωριά για να βρει παλιά ξύλα μέσα σε σπίτια που χτίστηκαν από την εποχή της τουρκοκρατίας, για να εντοπίσει το πολύτιμο φοινίκι ή κατράνι, όπως το ονομάζουν στην Κρήτη, που λέγεται πως είναι το καλύτερο για να φτιαχτεί το καπάκι της λύρας.
 |
| Ο κ. Τραβαγιάκης κρατώντας λύρα φτιαγμένη από φοινίκι |
Αυτό το ξύλο χρησιμοποιούσαν, παλιά, οι πρώτοι οργανοποιοί του νησιού. Ουσιαστικά πρόκειται για τον κέδρο Λιβάνου, όμως ονομάζεται έτσι διότι η εξαγωγή του γινόταν από την αρχαία παραλιακή, ναυτική χώρα, στη θέση όπου σήμερα βρίσκεται ο Λίβανος και τμήμα της Συρίας.
Είναι ξύλο μαλακό, με ξεχωριστό άρωμα και χρώματος μελί. Σε άλλες πηγές αναφέρεται ότι ήταν και το κύριο υλικό που χρησιμοποιούσαν οι Φοίνικες για την κατασκευή των πλοίων.
Επί Τουρκοκρατίας στο νησί χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή σπιτιών. Για αυτό και πολλοί οργανοποιοί έτρεχαν σε χαλάσματα για να το βρουν .
Η σπανιότητα του αυξάνει και την τιμή της λύρας ενώ το κυριότερο ίσως είναι ότι καθόρισε και τον ήχο της. Βέβαια σήμερα τα ξύλα που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των οργάνων (σκάφος – καπάκι) είναι κυρίως οι καρυδιές, οι μουριές, οι τριανταφυλλιές.
Τα ξύλα κόβονται αλλά, για να πάρουν την μορφή οργάνου, τα αφήνουν να ξεραθούν περισσότερα από πέντε χρόνια.
Ο κ. Γιώργος Τραβαγιάκης που ασχολείται με την κατασκευή οργάνων για περισσότερα από 20 χρόνια, μιλώντας στο MadeinCreta, ανέφερε ότι αν κάποιος θέλει να μάθει το παιδί του να παίζει σωστά ένα όργανο, πρέπει εξ αρχής να του δώσει στα χέρια του ένα καλό όργανο.
μουσικα οργανα Κρητη λυρα φοινικι κατρανι τραβαγιάκης
«Από τα καταστήματα συνήθως οι γονείς αγοράζουν όργανα β’ και γ’ κατηγορίας. Αν όμως το όργανο εξ αρχής δεν είναι σωστό, τότε το παιδί ακούει και αφομοιώνει λάθος τις νότες» - λέει.
Ο ίδιος είναι αυτοδίδακτος. Από μικρός του άρεσε η μουσική και ήθελε να αποκτήσει τη δική του λύρα.
Πήγε λοιπόν αγόρασε μια την έσπασε για να δει πως φτιάχνεται και έκανε μια δική του, την οποία είχε πουλήσει 25 χιλιάδες δραχμές!
Αυτό ήταν από εκεί και περά τα όργανα δεν τα άφησε από τα χέρια του.
Το σκάλισμα της λύρας.
Οι μπελαλήδες οργανοπαίχτες προτιμούν σκαλισμένη τη λύρα τους. Για αυτό και η σύζυγος του κ. Τραβαγιάκη, Μαρία Κυριακίδη αναλαμβάνει το κομμάτι του «στολισμού» διότι ... πιάνουν τα χέρια της. Σκαλίζει το ξύλο, από πείσμα στην αρχή, ως χόμπι τώρα, με αετούς ή το νησί .
 |
| Η κ. Κυριακίδη σκαλίζει τα μουσικά όργανα ενώ κατασκευάζει και εικόνες |
MadeinCreta
-->