Την ένταξή τους στον Κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς διεκδικούν τα Αστερούσια Όρη
Την
ένταξή τους στον Κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής
Κληρονομιάς της UNESCO διεκδικούν τα Αστερούσια Όρη! Το μοναδικό τοπίο
φυσικού Κάλλους εξαιτίας των μοναδικών γεωγραφικών, τοπιογραφικών,
φυσικών του στοιχείων και χαρακτηριστικών, αλλά και του αρχαιολογικού,
του ιστορικού, οικιστικού και πολιτισμικού του φορτίου αποτελεί έναν από
τους σημαντικότερους χώρους της Κρήτης και της χώρας. Είναι μια από τις
σπουδαιότερες κοιτίδες του χριστιανισμού και του μοναχισμού στην Κρήτη.
Έχει μάλιστα χαρακτηριστεί ως το «Κρητικό Ιερόν Όρος» ή ως το « Άγιον
Όρος της Κρήτης».
Ήδη έχουν γίνει οι σχετικές προετοιμασίες και
σε συνεργασία της Περιφέρειας Κρήτης και του ΤΕΕ ΤΑΚ θα ετοιμαστεί ο
σχετικός φάκελος για την υποψηφιότητα των Αστερουσίων.
Η Κρήτη
διαθέτει εξαιρετικό φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, έναν πλούτο
Τόπων και Μνημείων που σε συνδυασμό με το ευρύ πολιτισμικό της απόθεμα,
τη σημαντική άύλη κληρονομιά την καθιστούν «Τόπο με ιδιαίτερη και
ανθεκτική ταυτότητα» τονίζουν οι δυο φορείς που θα υπογράψουν
προγραμματική σύμβαση επισημαίνοντας ότι η σύνταξη σχετικών φακέλων
για τους Τόπους και τα Μνημεία του νησιού, συνοδευόμενοι από αντίστοιχα
ολοκληρωμένα τοπικά διαχειριστικά σχέδια, με βάση τα αυστηρά κριτήρια
και προδιαγραφές της UNESCO, αποτελεί την απαρχή για την διαμόρφωση του
Δικτύου Τόπων και Μνημείων της Περιφέρειας Κρήτης.
Η θετική
πορεία της ένταξης της νησίδας της Σπιναλόγκας, ήδη έχει περιληφθεί στο
κατάλογο των υποψηφίων προς ένταξη μνημείων της UNESCO (tentative list),
ύστερα από την υποβολή και τις ενέργειες της Περιφέρεια Κρήτης,
οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στην πληρότητα και ποιότητα του σχετικού
φακέλου υποβολής του αιτήματος, ο οποίος καταρτίστηκε, από επιστημονική
ομάδα του ΤΕΕ-ΤΑΚ, στο πλαίσιο της σχετικής ειδικής Προγραμματικής
Σύμβασης.
Ο χώρος των Αστερουσίων ανταποκρίνεται τόσο στα
Πολιτιστικά κριτήρια, όσο και τα Φυσικά κριτήρια, ενώ διαθέτει την
αυθεντικότητα και την ακεραιότητα του και πρέπει να απολαμβάνει
ιδιαίτερης προστασίας μέσω σχεδίου και συστημάτων ολικής διαχείρισης
ώστε να διασφαλίζεται η προστασία του.
Τα Αστερούσια, στο νότιο
τμήμα της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου, είναι τόπος που, εξαιτίας
των μοναδικών γεωγραφικών, τοπιογραφικών, φυσικών του στοιχείων και
χαρακτηριστικών, αλλά και του αρχαιολογικού, του ιστορικού, οικιστικού
και πολιτισμικού του φορτίου αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους
χώρους της Κρήτης και της χώρας. Διακρίνεται για την αισθητική του αξία
και παραμένει σε αξιόλογο βαθμό φυσικός. Συνδυάζει φυσικό κάλλος και
πολιτιστική αξία.
Τα τοπία των Αστερουσίων χαρακτηρίζονται από τη
μικρή κλίμακα. Τα φυσικά και οικολογικά τους χαρακτηριστικά, το
ανάγλυφο, η βλάστηση, η χλωρίδα, και η πανίδα, η πανοραμική θέα και τα
ανθρωπογενή χαρακτηριστικά (μνημεία, η ιστορική αναφορά, ο παραδοσιακός
χαρακτήρας, οι χρήσεις γης) τα εντάσσουν στους τόπους ιδιαιτέρου
φυσικού κάλλους.
Τα Αστερούσια αποτελούν σημαντικό βιότοπο και
περιλαμβάνουν αρκετά ενδημικά είδη και σημαντικό αριθμό απειλούμενων
ειδών χλωρίδας- πανίδας και απειλούμενα είδη (κινδυνεύοντα και τρωτά),
καθώς αυτά σήμερα διατηρούνται με μικρούς πληθυσμούς.
Λόγω του
φυσικού περιβάλλοντος- των σημαντικών τύπων οικοτόπων, που εξακολουθεί
να διατηρεί, έχει ήδη ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000, προστατεύεται ως
καταφύγιο άγριας ζωής, αποτελεί Ζώνη Ειδικής Προστασίας (Δυτικά και
Ανατολικα Αστερούσια) και βιότοπος CORINE (A00010070) .
Η
περιοχή τω Αστερουσίων Χαρακτηρίζεται επιπλέον από εξαιρετικό
πολιτιστικό πλούτο, που συνδέεται στενά με τη ιδιαίτερη φύση τους. Τα
διαχρονικά ιστορικά μνημεία, η παραδοσιακή αρχιτεκτονική, τα ήθη, οι
παραδόσεις και γενικώς όλα τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά, μαζί με τα
φυσικά και βιολογικά στοιχεία, συνθέτουν το κατατάσσουν στην κατηγορία
του σημαντικού τοπίου.
Ωστόσο, το φυσικό περιβάλλον
υποβαθμίζεται ραγδαία την τελευταία εικοσαετία από τις αυξανόμενες
πιέσεις, όπως οι έγγειες βελτιώσεις, η διάνοιξη ορεινών ή παράκτιων
δρόμων, η επέκταση της δόμησης και η αυθαίρετη δόμηση, η κατασκευή
τεχνικών έργων χωρίς αυστηρές περιβαλλοντικές προδιαγραφές (ΒΑΠΕ, ΑΠΕ
κλπ.), οι δασικές πυρκαγιές, η υπερβόσκηση, η παράνομη θήρα και αλιεία, η
ανεξέλεγκτη αναψυχή ή τουριστική δραστηριότητα και η ρύπανση.
Η
αρχαιολογική αξία των Αστερουσίων είναι σπουδαία καθώς διατηρούν σε
σημαντικό βαθμό τα ίχνη της κατοίκησης τους από την προϊστορία μέχρι
σήμερα (σπηλιές με προϊστορικά υπολείμματα, αρχαιολογικά ευρήματα,
βυζαντινά μοναστήρια και ασκηταριά, έως σπαράγματα του Β’ Παγκοσμίου
Πολέμου).
Η περιοχή θεωρείται ότι αποτελεί την αφετηρία του
μινωικού κόσμου πρώτη κατοικείται από τους μινωίτες και η πρώτη που
θέτει τα θεμέλια του μινωικού πολιτισμού. Τα Αστερούσια είναι φημισμένος
τόπος λατρείας από τα πανάρχαια χρόνια, ενώ έχουν αναπτυχθεί σημαντικά
ιερά από τη μινωική κιόλας περίοδο.
Σημαντικότατη είναι η
διαχρονική πνευματική κυρίως, αλλά και η υλική προσφορά των ιστορικών
Ιερών Μονών της περιοχής στην πολιτιστική, οικονομική, εκπαιδευτική και
πνευματική ανάπτυξη της περιοχής και ολόκληρης της Κρήτης. Εκτός από τα
πολυάριθμα μοναστήρια και προσκυνήματα, η περιοχή αυτή ήταν και
εξακολουθεί ως έναν βαθμό να είναι σημαντική κοιτίδα μοναχισμού, και
ασκητισμού.
Σήμερα στα Αστερούσια εξακολουθεί να διατηρείται,
παρά τις ξένες επιρροές και επιδράσεις των τελευταίων τριάντα χρόνων,
μια μοναδική σε περιεχόμενο άϋλη κληρονομιά και επιβιώνουν έντονα ακόμα
τα σημάδια της άρρηκτης αειφορικής και μακραίωνης σχέσης των κατοίκων
τους με τη φύση και το τοπίο.
cretalive.gr