της Ευδοκίας Σεκλιζιώτη
Η ρεσβερατρόλη είναι μια φυσική ένωση της κατηγορίας των φυτοαλεξινών με βασική δομή των στιλβενίων. Οι πλουσιότερες διαιτητικές πηγές της ρεσβερατρόλης είναι τα σταφύλια, το κρασί, και τα φιστίκια. Οι φρέσκιες φλούδες των σταφυλιών περιέχουν 50 με 100mg ρεσβερατρόλης ανά γραμμάριο. Στο κόκκινο κρασί, η ρεσβερατρόλη μπορεί να βρεθεί σε συγκεντρώσεις των 0,2-5,8mg/L ανάλογα με την ποικιλία των σταφυλιών, ενώ το λευκό κρασί περιέχει ρεσβερατρόλη σε μικρότερες ποσότητες, καθώς το συγκεκριμένο είδος κρασιού ζυμώνεται μετά την απομάκρυνση της φλούδας των σταφυλιών.
Κόκκινο κρασί, ρεσβερατρόλη και το «Γαλλικό παράδοξο»
Το 1992, οι γιατροί Renaud και De Lorgeril έδειξαν με έρευνά τους ότι οι Γάλλοι διέτρεχαν μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων σε σύγκριση με τους υπόλοιπους λαούς της Κεντρικής Ευρώπης, παρά την αυξημένη πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών στη διατροφή τους. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε «Γαλλικό παράδοξο» (‘French Paradox’) και αποδόθηκε στο υψηλότερο επίπεδο κατανάλωσης κόκκινου κρασιού στη Γαλλία.Η ρεσβερατρόλη έχει βρεθεί ότι εμφανίζει αντιοξειδωτική, αντιθρομβωτική και αντιφλεγμονώδη δράση, με αποτέλεσμα να λειτουργεί προστατευτικά ως προς τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Ωστόσο, η δράση της ρεσβερατρόλης στον ανθρώπινο οργανισμό δεν είναι ακόμη ξεκάθαρη, καθώς τα στοιχεία για τις ευεργετικές της επιδράσεις στην καρδιαγγειακή υγεία προέρχονται κυρίως από μελέτες σε ζωικά μοντέλα και από έρευνες in vitro (προ-κλινικές δοκιμές).
Πως επηρεάζει η ρεσβερατρόλη τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης;
Η υπέρταση αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο. Η ρεσβερατρόλη φαίνεται να εμφανίζει αντιϋπερτασικές ιδιότητες σε ζωικά μοντέλα με υψηλή αρτηριακή πίεση μετά από χορήγηση 10-320mg/ανά κιλό σωματικού βάρους για διάστημα από 14 ημέρες έως 10 εβδομάδες. Επιπλέον, η χορήγηση μικρότερων δόσεων ρεσβερατρόλης (5-10mg/kg/day) ήταν πιο αποτελεσματική στη μείωση των επιπέδων της αρτηριακή πίεσης σε ζωικά μοντέλα με σακχαρώδη διαβήτη και μεταβολικό σύνδρομο.Πρόσφατη μετά-ανάλυση 6 τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών με 247 εθελοντές, έδειξε ότι οι υψηλές δόσεις ρεσβερατρόλης (≥150mg/day) μείωσαν σημαντικά την συστολική αρτηριακή πίεση.
Πως σχετίζεται με τα εγκεφαλικά επεισόδια;
Η ρεσβερατρόλη φαίνεται να έχει προστατευτική δράση έναντι του ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου σε ενήλικα ζωικά μοντέλα και συνδέεται με καλύτερη λειτουργία του ενδοθηλίου.Ωστόσο, δεν υπάρχουν προς το παρόν διαθέσιμες κλινικές δοκιμές που να έχουν διερευνήσει τις επιδράσεις τις ρεσβερατρόλης σε ασθενείς που έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο. Ωστόσο, έχει βρεθεί ότι η ρεσβερατρόλη αυξάνει την ροή του αίματος στον εγκέφαλο σε υγιείς ενήλικες. Ομοίως, η εν λόγω φυσική ουσία φαίνεται να αυξάνει την αιμάτωση του εγκεφάλου σε μετ-εμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
Ποιος ο ρόλος της στην αθηροσκλήρωση και τη δυσλιπιδαιμία;
Σε ζωικά μοντέλα, η ρεσβερατρόλη συμβάλλει στη μείωση της δράσης του ενζύμου HMG-CoA αναγωγάση, το οποίο είναι υπεύθυνο για την παραγωγή χοληστερόλης στον οργανισμό, μειώνοντας με αυτό τον τρόπο την ολική LDL χοληστερόλη και αυξάνοντας την HDL χοληστερόλη. Η συγκεκριμένη δράση πιθανόν να οφείλεται στις αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες της ρεσβερατρόλης, οι οποίες εμποδίζουν την οξείδωση της LDL χοληστερόλης, καθώς και στην ικανότητά της να μειώνει την παραγωγή αφρωδών κυττάρων, μία κατηγορία κυττάρων η οποία εμπλέκεται στην διαδικασία της αθηροσκλήρωσης.Σε μετά-ανάλυση η οποία αξιολόγησε τις επιδράσεις της συμπλήρωσης με ρεσβερατρόλη στα λιπίδια του αίματος, δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές μεταβολές στις λιπιδαιμικές παραμέτρους (π.χ. ολική LDL χοληστερόλη, HDL χοληστερόλη και τριγλυκερίδια). Ωστόσο, ορισμένες μεμονωμένες μελέτες οι οποίες συμπεριλήφθηκαν στην μετά-ανάλυση έδειξαν ότι μια μικρή δόση ρεσβερατρόλης (250mg ημερησίως για 3 μήνες) ήταν αρκετή για να μειώσει σημαντικά την ολική χοληστερόλη, την ολική LDL χοληστερόλη και την οξειδωμένη της μορφή, καθώς και τα επίπεδα της απολιποπρωτεΐνης Β (η οποία ελέγχει τα επίπεδα της χοληστερόλης στον οργανισμό), σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ, στεφανιαία νόσο, υπερτριγλυκεριδαιμία, και άλλους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο.
Ποιος ο ρόλος της στην ισχαιμική καρδιοπάθεια;
H ισχαιμική καρδιοπάθεια περιλαμβάνει μια σειρά από παθήσεις όπως η σταθερή στηθάγχη, η ασταθή στηθάγχη, το εγκεφαλικό επεισόδιο και το έμφραγμα.Σε ζωικά μοντέλα, η ρεσβερατρόλη μπορεί να ενισχύσει την αναγέννηση τμημάτων νεκρωμένου ή παθολογικού μυοκαρδίου, μέσω της νεο-αγγειογένεσης και της δημιουργίας καρδιακών βλαστοκυττάρων. Η χορήγηση 50mg/ανά κιλό σωματικού βάρους/ημέρα, φαίνεται να είναι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση της ισχαιμικής καρδιοπάθειας.
Οι κλινικές δοκιμές στις οποίες η χορήγηση ρεσβερατρόλης είχε θετικά αποτελέσματα στην σταθερή στηθάγχη, τα οξεία στεφανιαία σύνδρομα και το έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι ελάχιστες. Επιπρόσθετες μελέτες υποστηρίζουν ότι η ρεσβερατρόλη μπορεί να έχει καρδιο-προστατευτικές ιδιότητες μέσω της αύξησης της αδιπονεκτίνης (ορμόνη που εμπλέκεται στο μεταβολισμό της γλυκόζης και καθορίζει τη συσσώρευση λίπους στον οργανισμό) και της αναστολής του ενεργοποιητή πλασμινογόνου - Plasminogen activator inhibitor-1 (γλυκοπρωτεΐνη που δρα ως προ-θρομβωτικός παράγοντας).