Ο Άγιος Πολύκαρπος στη Μακρυρράχη Δομοκού

 

Ο Άγιος Πολύκαρπος στη Μακρυρράχη Δομοκού

Ο Άγιος Πολύκαρπος είναι η νεότερη εκκλησία της Μακρυρράχης Δομοκού και η οποία χτίστηκε, τα τελευταία χρόνια, για να στεγάσει τα οστά του Αγίου Πολυκάρπου. Η ιστορία των οστών του Αγίου Πολυκάρπου ανάγεται στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Κάποιος Τούρκος Μπέης φιλοξενήθηκε στο χωριό Πάπα Φθιώτιδας από το Γεώργιο Ξενιώτη, ο γιος του οποίου ήταν παπάς στο χωριό γύρω στα 1830. Το βράδυ ο Γεώργιος Ξενιώτης και για να μην αφήσει μόνο του το φιλοξενούμενό του, έστειλε την ανιψιά του Βασιλική στο στάβλο να δώσει χορτάρι στα ζώα, καθώς και στο μουλάρι του ξένου.
Η κοπέλα μόλις μπήκε στο στάβλο είδε ένα φως να καίει. Εκείνη τρομαγμένη γύρισε στο θείο της και του είπε με τρόπο αυτό που συνέβη. Τότε ο Γεώργιος Ξενιώτης κάλεσε το Μπέη και του μίλησε για το θαύμα. Ο Τούρκος Μπέης εξήγησε στον οικοδεσπότη του και στον ιερέα γιο του, πως μέσα στο δισάκι του, κρεμασμένο στο σαμάρι του μουλαριού, υπήρχε ένα κουτί με τα οστά του Αγίου Πολυκάρπου, τα οποία είχε πάρει από την Αγία Φωτεινή Σμύρνης! Ο παπάς τότε παρακάλεσε τον Τούρκο Μπέη να του παραδώσει τα ιερά λείψανα, καθώς ο Άγιος δεν ανήκε στην πίστη του και εφόσον ήδη είχε με το θαύμα εκδηλώσει την επιθυμία του να παραμείνει εκεί, κοντά στον ίδιο που ήταν ιερέας.
Ο Τούρκος αξιωματούχος στην αρχή δεν δέχτηκε, αλλά η αντίστασή του κάμφθηκε με μια γερή αμοιβή, παραδίδοντας στα ιερά οστά στον Ιερέα Ξενιώτη. Άλλη παράδοση αναφέρει πως ο Μπέης απλώς παρέδωσε στον ιερέα, προς φύλαξη, το ιερό κιβώτιο με τα λείψανα του Αγίου και έως ότου τελειώσει κάποια αποστολή, ωστόσο ο Μπέης δεν επέστρεψε ποτέ. Όπως και να ‘χει όμως ο Παπα-Ξενιώτης κατασκεύασε στη συνέχεια ένα μεγαλύτερο κιβώτιο, τοποθέτησε εκεί τα Άγια Λείψανα και τα κράτησε με ευλάβεια στο σπίτι του, όπου και προσέφευγαν οι πιστοί για να πάρουν την ευλογία και να προστρέξουν στην βοήθεια του Αγίου Πολυκάρπου. 

Στη λειψανοθήκη με την Αγία Κάρα, υπήρχε η επιγραφή:

 «ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΟΛΗΚΑΡΠΟΥ ΚΥΒΩΤΙΟΥ ΕΓΙΝΕ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΓΙΟΡΓΑΚΙ ΞΕΝΙΤΟΠΟΛΟ ΕΝ ΧΩΡΙΟ ΠΑΠ 1833 HVHO 28». 

Όταν αργότερα οι κληρονόμοι του παπα-Ξενιώτη εγκαταστάθηκαν στην Καΐτσα το έτος 1902, έφεραν μαζί τους και τη λειψανοθήκη με τα οστά Του Αγίου Πολυκάρπου. Το σπίτι της οικογένειας Ξενιώτη αποτέλεσε προσκυνηματικό τόπο, έως ότου αποφασίστηκε η ανέγερση του Ιερού Ναού, ενώ πολλοί πιστοί έπαιρναν στο σπίτι τους την οστεοθήκη με τα Ιερά Λείψανα  και την τοποθετούσαν στο κεφάλι του ασθενή ώστε να δεχθεί την βοήθεια Του Αγίου. Από τα τάματα των πιστών, κυρίως ζώα, ο Άγιος Πολύκαρπος στην Καΐτσα απέκτησε κοπάδι με γιδοπρόβατα, τα οποία φύλαγαν οι καλοκάγαθοι Γιάννης και Μήτσος Ξενιώτης. Δυστυχώς ο εμφύλιος στέρησε όχι μόνο την περιουσία του Αγίου αλλά και τη ζωή από τον αείμνηστο Γιάννη Ξενιώτη. Τα μεταπολεμικά χρόνια η οστεοθήκη παρέμενε στον ίδιο χώρο και μόνο κατά τον εορτασμό του Αγίου Πολυκάρπου, στις 23 Φεβρουαρίου, μεταφερόταν στην εκκλησία του χωριού, τον Άγιο Νικόλαο, ώστε να προσκυνήσουν οι πιστοί.
Ο Ναός που χτίστηκε το 1988 προς τιμή του Αγίου Πολυκάρπου και τα κελιά στον ίδιο χώρο, κατασκευάστηκαν με δαπάνες και αγώνα των Καϊτσιωτών και κυρίως των Βαρβατάκη Κ., Κλασίνα Π. και Σανίδα Μ. Στον Ιερό Ναό του Αγίου Πολυκάρπου μεταφέρθηκε η λειψανοθήκη με τα  λείψανα του Αγίου, όπου και φυλάσσονταν, ώσπου εκλάπησαν από ιερόσυλους κατά το 1991, στην τρίτη απόπειρα κλοπής που έγινε, ενώ παρά τις επίμονες προσπάθεια δεν έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα. Την 23η Φεβρουαρίου κάθε χρόνο, στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό του Αγίου Πολυκάρπου Μακρυρράχης, πραγματοποιείται πανηγυρική Θεία λειτουργία.

Για την ιστορία, ο Άγιος Πολύκαρπος, Επίσκοπος Σμύρνης, γεννήθηκε περί το έτος 80 μ.Χ. από ευσεβείς και φιλόθεους γονείς, τον Παγκράτιο και τη Θεοδώρα, που είχαν εγκλεισθεί στην φυλακή για την πίστη του Χριστού, και βαπτίσθηκε Χριστιανός σε νεαρή ηλικία. Υπήρξε μαζί με τον Άγιο Ιγνάτιο τον Θεοφόρο μαθητής του Ευαγγελιστή Ιωάννη. Διακρινόταν για την σωφροσύνη, τη θεολογική κατάρτιση και την αφοσίωση στη διδασκαλία του Ευαγγελίου, καθώς ομιλούσε πάντα σύμφωνα με τις Γραφές. Ο Άγιος συνελήφθη για την πίστη του στο θεό και την αποστολική δράση του το έτος 167 και οδηγήθηκε ενώπιον του ανθύπατου, ο οποίος διέταξε να τον ρίξουν στη φωτιά. Ο γέρων Πολύκαρπος αποδύθηκε μόνος του τα ιμάτιά του και περίμενε προσευχόμενος. Η φωτιά σχημάτισε γύρω από το σώμα του Αγίου Πολυκάρπου καμάρα χωρίς να τον αγγίζει. Τότε στρατιώτης εκτελεστής τελείωσε τον Άγιο Μάρτυρα δια του ξίφους. Έπειτα το ιερό λείψανο ρίφθηκε στη φωτιά, οι δε πιστοί συνέλεξαν τα ιερά λείψανα αυτού. Ο Άγιος παρέδωσε την αγία του ψυχή στον Κύριο στις 23 Φεβρουαρίου του 167 μ.Χ.

Δημήτρης Β. Καρέλης
Συγγραφέας -Αρθρογράφος - Πολιτισμολόγος,
Πτυχιούχος του τμήματος Σπουδών στον Ελληνικό Πολιτισμό
της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του ΕΑΠ.
karelisdimitris@gmail.com

Βιβλιογραφία:

• Χαρίλαου Πατρίδα, «Καΐτσα (Μακρυρράχη) Φθιώτιδος», Ιδιωτική Έκδοση, 2000.
• Επισκόπου Φαναρίου Αγαθαγγέλου, «Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας», τ. Φεβρουαρίου, 2009,σελ. 225-227.
• Αμπράζης Πολύκαρπος, Η ιστορία του Αγίου Πολυκάρπου, Ιούλιος 2013.