«Οἶνος εὐφραίνει καρδίαν ἀνθρώπου»...!
Γράφει ο Δημήτρης Β. Καρέλης
«Ἐν οἴνῳ ἀλήθεια»*, έλεγαν οι Αρχαίοι πρόγονοί μας, όπως εμείς: «από ζουρλό και μεθυστή μαθαίνεις την αλήθεια», στην Παλαιά Διαθήκη: «οἶνος εὐφραίνει καρδίαν ἀνθρώπου»** και οι Ρωμαίοι «in vino sanitas», το κρασί είναι για την υγεία. Στην Κύπρο λένε: «πίνε κρασίν να έχεις ζωήν!».
Λευκό, ροζέ ή κόκκινο, όπως κι αν το προτιμά κανείς, το κρασί είναι αναπόσπαστο μέρος των γαστριμαργικών μας απαιτήσεων για χιλιάδες χρόνια. Το κρασί, με την αρχαιότερη γνωστή παραγωγή να καταγράφεται πριν 8.000 χρόνια στην Ευρώπη και τη σημερινή Γεωργία, εμφανίστηκε στα Βαλκάνια περίπου το 4500 π.Χ. και ήταν πολύ διαδεδομένο στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη.
Στο διάβα των αιώνων το κρασί έχει παίξει σημαντικό ρόλο στη θρησκεία, από τον Έλληνα γιο του Δία Διόνυσο, θεό της βλάστησης και του κρασιού και το Ρωμαίο Βάκχο, ως τη χριστιανική Θεία Ευχαριστία και την εβραϊκή Kiddush.
Η λέξη «κρασί» αντικατέστησε τη λέξη «οίνος» στους βυζαντινούς χρόνους ίσως λόγω του ότι ο «οίνος» αποτελούσε όρο του χριστιανικού θρησκευτικού λεξιλογίου και λέξη ταμπού. Η ετυμολογία της από τη λέξη κράσις = ανάμειξη, αντανακλά τη συνήθεια των αρχαίων Ελλήνων να πίνουν το κρασί τους ανακατεμένο με νερό (οίνος κεκραμένος, οίνου κράσις) και η πόση «άκρατου οίνου» (ανέρωτου κρασιού, οίνος άκρατος) θεωρούταν βαρβαρότητα.
Ο Όμηρος στην Ιλιάδα περιγράφει και επαινεί πολλές πόλεις και περιοχές της Ελλάδας που παρήγαγαν κρασί, γιατί στην αρχαία Ελλάδα δεν έπιναν το κρασί μόνο για ευχαρίστηση αλλά και ως φάρμακο. Το κρασί είναι ανεκτίμητος φίλος για την καρδιά καθώς η μικρή κατανάλωση κόκκινου κρασιού καθημερινά μαζί με τα γεύματα, κάνει μεγάλο καλό στην υγεία του ανθρώπου. Επίσης προτείνεται ως μια ασφαλής εναλλακτική λύση στο πόσιμο νερό, ως αντισηπτικό για τη θεραπεία πληγών, ως χωνευτικό, ως θεραπεία για ένα ευρύ φάσμα παθήσεων ακόμη και για μείωση του πόνου του τοκετού.
Οι Έλληνες γνώριζαν την παλαίωση του κρασιού και χρησιμοποιούσαν θαμμένα πιθάρια σφραγισμένα με γύψο και ρετσίνι, με αποτέλεσμα την τυχαία ίσως δημιουργία της ρετσίνας.
Υπάρχουν πολλοί που δεν γνωρίζουν ότι η Ελλάδα παράγει κάποια από τα καλύτερα κρασιά του κόσμου, δροσιστικά και εύγευστα και ότι απίστευτες φιάλες προέρχονται από την εύφορη γη της.
Το κρασί βελτιώθηκε από την εποχή του Ομήρου με σύγχρονες τεχνικές οινοποίησης και φτάνει σε μέγιστο βαθμό απόλαυσης.
Νέες ποικιλίες εκτός των παραδοσιακών έχουν φυτευτεί στην Ελλάδα και στην περιοχή της Φθιώτιδας κι αμπέλια καλλιεργούνται σχεδόν σε όλη την ηπειρωτική χώρα και τα νησιά, όπως ασύρτικο, μοσχάτο Σάμου, Ρομπόλα, Σαββατιανό, Ντομπίνα, Μαλαγουζιά, Μονεμβασιά, Αγιορείτικο από τα αμπέλια του Αγίου Όρους, Ροδίτης, Φιλέρι, Νεμέας, Καμπερνιέ, ξινόμαυρο Νάουσας, Λιάτικο, Μαυροδάφνη, Μανδηλαριά, Βερτζαμί, κόκκινο Λήμνου, Κοτσιφάλι, Ξινόμαυρο, Μοσχόμαυρο κι Αθήρι.
Αρχαιότατες αναφορές υπάρχουν για την αμπελοκαλλιέργεια στην περιοχή της Φθιώτιδας, όπως στην «Ανθολογία» του Jacobs» για τοποθετημένο στην Όθρη επίγραμμα μνημείου νεαρού αρχαίου Έλληνα, του Δερξία από την Θαυμακία (Δομοκό): «Ω ξένε! Εάν φτάσεις ποτέ στην Θαυμακία που είναι πόλη αρχαία και τη Φθία που έχει καλά αμπέλια πες ότι κάποτε ανεβαίνοντας το Μαλεαίο δάσος είδες το μνημείο αυτό που έφτιαξε ο Λάμπων για το παιδί του το Δερξία, τον οποίο καθώς πήγαινε για την ένδοξη Σπάρτη, ληστές με δόλο τον παρέσυραν και του πήραν τη ζωή!».
Στη εύφορη Φθιώτιδα οι δεκάδες ποικιλίες οινοστάφυλλων παράγουν εύγευστα και ευγενή κρασιά που αφήνουν ασύγκριτη επίγευση στον ουρανίσκο όπως ισχυρή γεύση σταφίδας ή άγριων μούρων και δαμάσκηνων, με πλούσια φρουτώδη ή μαλακά οξέα και με άρωμα μπουκέτου από ξεθωριασμένες βιολέτες, τέλειο συμπλήρωμα για gourmet σπεσιαλιτέ!
Οι παραγωγοί κρασιού στην Φθιώτιδα, με το Κτήμα Χατζημιχάλη στην Αταλάντη, τη Γαία Γκανή στο Βαρδαλή Δομοκού, το «Κτήμα Κυρίτση» στην Ξυνιάδα, τα κτήματα «Μπεκρή» και «Μακαρέ» στην Ομβριακή, το Αγρόκτημα Καραγκούνη στο Λιανοκλάδι, τους Αμπελώνες Αρβανίτη σε Πετρωτό και Δίβρη, τους Αμπελώνες Χανιώτη στην Ελάτεια, τη Γεωργακόπουλος Αμπελουργική στη Μενδενίτσα , την Ευάμπελο Γη στο Δομοκό, το Κτήμα Δημάκη στο Μαρτίνο, το Κτήμα Καραδήμου στο Μεγαπλάτανο, το Κτήμα Παπουτσή στην Αταλάντη, την Κύφαιρα στην Εκκάρα, τον Πύργο Μελά στον Αχινό και την Οινοποιία Παντρά στο Μώλο, έχουν φθάσει σε άριστο επίπεδο.
Αξίζει εδώ να ξεδιαλύνουμε ένα μύθο, καθώς πολλοί θεωρούν πως το κόκκινο κρασί παράγεται από κόκκινα και το λευκό από λευκά σταφύλια. Αυτό αν και συμβαίνει κάλλιστα γίνεται και το αντίστροφο!
Το Σεπτέμβρη ή «Τρυγητή» γνωρίστε κι απολαύστε τη γλυκιά προσμονή της νέας σοδειάς!
Δημήτρης Β. Καρέλης
Editorial -Fthia Walk 5o Τεύχος
* Συντάκτης της λατινικής φράσης In vino veritas είναι ο Πλίνιος ο παλαιότερος, ενώ η Ελληνική “Ἐν οἴνῳ ἀλήθεια” αποδίδεται στον λυρικό ποιητή Αλκαίο.
** 103ος ψαλμός του προφήτη και βασιλέα Δαυίδ, εδάφιο 15ο.