Καλό μας μήνα!
Έφτασε κι ο φθινοπωρινός Σεπτέμβρης με τα πρωτοβρόχια του, του Σταυρού ο μήνας, Σταυρίτης, Τρυγητής ή Τρυγομηνάς, ο ένατος μήνας του χρόνου, ο μήνας που ανοίγουν τα σχολειά. Οφείλει τ’ όνομά του στο λατινικό Σέπτεμ= επτά, ως έβδομος, αριθμούμενος από τον Μάρτιο, που ήταν ο πρώτος του έτους στο ρωμαϊκό ημερολόγιο, αλλά και μήνας κατά τον οποίο δημιούργησε ο Θεός τον κόσμο.
Ο Σεπτέμβριος υπήρξε ωστόσο στα ρωμαϊκά χρόνια και η «Αρχὴ τῆς Ἰνδίκτου ἤτοι τοῦ Νέου ἔτους», τότε που ξεκινούσαν και πάλι όλες οι πολιτικές και διοικητικές υποθέσεις, μετά την καλοκαιρινή ραστώνη. Υπήρχανε τρεις αρκετά σημαντικές γιορτές τον Σεπτέμβρη, που γιορτάζονταν πανηγυρικά: η Γέννηση της Θεοτόκου, στις 8 του μήνα, η γιορτή της Σταυροπροσκυνήσεως, στις 14 και στις 20 του Αγίου Ευσταθίου.
Τούτο το μήνα ξεκινούσε το μάζεμα πολλών καρπών, όπως ο τρύγος των αμπέλων και το πάτημα των σταφυλιών. Τώρα ξεκίναγε το μάζεμα κι αργότερα το ξεσπύρισμα του καλαμποκιού, των φασολιών και των καρυδιών, η συλλογή των κίτρινων κολοκυθιών για πίττες και οι παρασκευές γλυκισμάτων από μούστο, όπως το πετμέζι και τα μουστοκούλουρα!
Δεκάδες οι παροιμίες του θυμόσοφου λαού για τούτο τον ξεχωριστό μήνα: «το Σεπτέμβρη τα σταφύλια , τον Οκτώβρη τα κουδούνια», «Αν ίσως βρέξει ο τρυγητής, χαρά στον τυροκόμο», «το Σεπτέμβρη στάρι σπείρε και σε πανηγύρι σύρε», «Δόξα νάχεις, τρυγητή μου που είδα και την προκοπή μου», «τον Σεπτέμπρη οι βροχές πολλά καλά μας φέρνουν!».
Δημήτρης Καρέλης