Ο Απρίλης είναι ο τέταρτος μήνας του έτους και ο δεύτερος μήνας της άνοιξης! Απρίλης - Μάης κοντά ν ̓ το θέρος! Συμπίπτει με το δέκατο μήνα του αρχαίου αττικού ημερολογίου, που λεγόταν Μουνιχιών, καθώς επίσης με τον οθωμανικό Σαφέρ και τον εβραϊκό Υάρ. Μετρά τριάντα μέρες και είναι ο μήνας της Αναγέννησης, της Ανάστασης, ο μήνας των μυστηρίων του Άδωνι και του Όσιρι.
Τον Απρίλη εμφανίζονται οι πρώτοι βλαστοί και τα πρώτα άνθη των φυτών: «Ο Απρίλης τα τριαντάφυλλα κι ο Μάης τα κεράσια!». Οι απριλιάτικες βροχές είναι ευεργετικές για τη φύση: «Αν βρέξει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα, χαρά εις εκείνα τα σπαρτά που ναι στη γη σπαρμένα!». Την Πρωταπριλιά -την 1η Απριλίου κάθε χρόνο- γιορτάζεται άτυπα εδώ και αρκετούς αιώνες, από διαφορετικούς πολιτισμούς, η «Μέρα της ψευτιάς και του ξεγελάσματος». Η ακριβής προέλευσή της παραμένει μυστήριο.
Οι παραδόσεις της Πρωταπριλιάς περιλαμβάνουν φάρσες, χοντρά αστεία ή ψέματα, συχνά φωνάζοντας στο τέλος «Πρωταπριλιά!». Μερικοί ιστορικοί θεωρούν ότι η Πρωταπριλιά ξεκίνησε επειδή, κατά τον Μεσαίωνα, η Πρωτοχρονιά γιορταζόταν στις περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις από τον Μάρτιο ως την 1η Απριλίου. Όσοι γιόρτασαν την Πρωτοχρονιά την 1η Ιανουαρίου κορόιδευαν αυτούς που γιόρταζαν σε άλλες ημερομηνίες, με την εφεύρεση της Πρωταπριλιάς.
Το έθιμο τούτο είναι πανελλήνιο και διατηρείται ως σήμερα, λέγοντας οι άνθρωποι ψέματα μεταξύ τους, προσπαθώντας να περιπαίξουν και να ξεγελάσουν όσους περισσότερους μπορέσουν. Για κάποιους, δεν είναι καθόλου δύσκολο να τηρήσουν το έθιμο: «Απρίλιος ήλθε κοινή εορτή, τα ψεύδη σου άφες και έσο πιστή!».
Δημήτρης Β. Καρέλης
Ιστορικός - Πολιτισμολόγος